به نقل از «فرارو»

عملکرد اندیشه و زبان جلال رفیع

تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۳۵۴۷۴

مردی که جان خویش را بر سر قلم نهاد و با صبوری در این کلک خیال‌انگیز خون خود دمید تا قلمرو فرهنگ و رواداری را بگستراند و به جامعه‌پذیری نسل جوان یاری رساند.

به گزارش اعتماد، جلال رفیع نویسنده و روزنامه‌نگاری خراسانی است که از دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و برای تغییر و بهبود جامعه با حسینعلی منتظری، اکبر هاشمی‌رفسنجانی و سید محمود طالقانی در زندان ساواک هم‌بند شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در تجربه زیسته و واکاوی پدیدارشناسانه از اندیشه و زبان جلال رفیع «انقلاب اسلامی» در ایران همان مفهوم آمیخته‌ای است که از چالش مدرنیته با سنت پدید آمده است بدین گونه که واژه «انقلاب» مفهوم مدرنی است که از ایدئولوژیزاسیون نوعی حوزه معرفتی ظهور می‌کند که می‌توان آن را در جریان باز تعریف و غنی‌سازی مفاهیم سنتی و گاه دور افتاده در اندیشه‌ها و گفتمان «علی شریعتی» به روشنی مشاهده کرد.

روش‌ها و آبشخور این گفتمان را در غرب نیز می‌توان در رویکرد‌ها و درسگفتار‌های فرانتس فانون، ژان پل ساتر، لوئی ماسینیون و ته‌نشست‌ها و شعار‌های انقلاب الجزایر و انقلاب فرهنگی فرانسه پیدا کرد. جلال رفیع نمونه بارزی از همان انقلابیونی است که پس از انقلاب به هیجان و آتشی که پشت سر خود برافروخته بودند، خیره و به شدت نگران نتایج و پیامد‌های غیرقابل کنترل آن شدند.

از همین رو است که جلال از همه چیز دست می‌شوید و به همه پست‌ها و مقام‌ها پشت می‌کند و برای آرامش مردم، ثبات جامعه و گسترش و تعالی فرهنگ به رسانه و ترویج رواداری و تاب‌آوری و تحمل نظر دیگران در عرصه عمومی روی می‌آورد و به بسط ارزش‌ها و باور‌های متعالی فرهنگ برای پذیرش «چندگانگی» و کثرت به منظور حفظ «یگانگی» و وحدت جامعه ایران می‌پردازد. جلال نویسنده‌ای است که به خوبی می‌داند فرهنگ زیربنای نظام اجتماعی و بستر و منشا اصلی حوزه‌های سیاست، اقتصاد و اجتماع است. بدون تحول در ذهنیات، باور‌ها و ارزش‌ها در هیچ کدام از ابعاد نظام اجتماعی تغییری روی نخواهد داد. چنانکه توماس هابز در «لویاتان» با تشریح مفاهمی همچون قوانین و حقوق طبیعی انسان و قرارداد‌های اجتماعی در نهایت می‌گوید: دولت‌ها که بر منابع مادی و انسانی جامعه مسلطند نتیجه ارزش‌های ملت‌ها هستند.

به سخن دیگر فرهنگ هر ملت است که دولت و حاکمیت آن ملت را می‌سازد. از آنجا که جلال دل در گرو سنت دارد در معروف‌ترین آثار خود یادآور «فضیلت‌های فراموش شده» می‌شود و فرهیختگی «حسینعلی راشد» را با روایت‌هایی از «آخوند ملاعباس تربتی» بر صدر می‌نشاند. ایستار‌ها و نگرش‌های متجددانه جلال رفیع فراتر از اندیشه بیشتر انقلابیون دهه هفتاد میلادی در مواجهه با نظام سرمایه‌داری و تجربه کوتاه زندگی در امریکا در «بهشت شداد» متجلی شده است. رفیع پس از انقلاب بسیار زودتر از دیگران خود را از ته‌نشست‌های تفکرات انقلابی و ادعای مبارزه با امپریالیسم به سبک کاسترو و چگوارا رها ساخت و در بهشت شداد، با همان سبک روایی و گفت‌وگوی طنزآمیز خویش فارغ از تحلیل‌های جدی و خشک سیاستمدارانه، در قالب گفتگو، در باب رویداد‌های مهمی، چون نحوه مواجهه و تعامل با امریکا، آتش زدن پرچم و قطع رابطه با آن کشور بزرگ و نیز در باب دانش و فرهنگ مدرن در غرب، حرف‌های تازه و مغایر اندیشه رسمی و حاکم را در حدی که شرایط زمانی و مکانی اقتضا داشت، مطرح کرد.

روح لطیف جلال رفیع آغشته به ژنوم فرهنگ خراسان و شعر و ادب پارسی است و بسیاری از نوشتار و گفتار او با هنر و طنز جریان می‌یابد. مصاحبت او با «عثمان خوافی» آن هنگام که با زخمه‌های دوتار و آهنگ و ملودی دلنشین موسیقی نوایی می‌نوازد در گفت‌وگویی صمیمی گل می‌اندازد و در مطبوعات منتشر می‌شود. او بسان هر ایرانی فرهیخته در همه آثار خود میراث فرهنگی و زبان و ادب پارسی را به عنوان مصدر احساسات پاک و روح متعالی انسانی با حکایاتی از شاهنامه فردوسی، گلستان سعدی، دیوان حافظ و مثنوی‌معنوی مولوی پاس می‌دارد. در گذر روزگار قلم در اندیشه و پنجه جلال رفیع به مثابه یک «نهاد» عمل می‌کند و کارکرد‌های خود را در هزاران صفحه پرشمار «روزنامه اطلاعات» به همت «سیدمحمود دعایی» و همکارانش به نمایش می‌گذارد و این همان فرآیندی است که با «کلمه» شروع می‌شود و نویسنده ایده‌ها و خمیرمایه ذهن خود را هر روز به صورت نوآورانه بر بال داستانی می‌نهد و برای تعالی خلق منتشر می‌کند.

در عنوان این نوشتار به بیتی پندآموز از «آفتاب خراسان» استاد ملک الشعرای بهار تأسی کرده‌ایم:

«روح پدرم شاد که می‌گفت به استاد/ فرزند مرا عشق بیاموز و دگر هیچ» و همچنین کتاب زیبای «زندگی، عشق و دیگر هیچ» اثر لئوبوسکالیا را به یاد می‌آوریم تا انسانیت، مهر و عشق را، چون «جان جلال» پاس بداریم و مقام انسان را «رفیع» گردانیم.

گزارش و روایت رویداد‌ها و حکایت‌های تلخ و شیرین شخصیت‌های بزرگ فرهنگی، اندیشه و کنجکاوی دیگران را برمی‌انگیزد و سلسله مراتب تحول در اشخاص و نهاد‌ها را بنیان می‌نهد، چراکه «زبان قدرت فرهنگ است» و قلم زدن در تبیین همین فرهنگ است که قلمرو ذهن و جهان و چگونگی زندگی ما را تعیین می‌کند. به پاس نیم قرن تلاش آن فرزانه که مصداق نام «جلال رفیع» است دیروز مراسم نکوداشتی در روزنامه اطلاعات برگزار شد، عمرش دراز و قلمش در جریان باد.

منبع: فرارو

کلیدواژه: جلال رفیع قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل جلال رفیع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۳۵۴۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۲۳۳ پایان‌نامه مرتبط با کنگره اندیشه‌های قرآنی آیت الله خامنه‌ای در حال تدوین است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی استاد جامعة المصطفی العالمیه در کنگره بین المللی اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت الله خامنه‌ای و اجلاسیه اساتید معارف اسلامی سراسر کشور که در دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد، اظهار داشت: حضرت آیت الله خامنه‌ای از محضر پدر بزرگوار بهره گرفتند و بحث قرآنی را تحت تاثیر سیدهاشم میردامادی پدربزرگ مادری خود که در مسجد گوهرشاد تفسیر می‌گفتند و بحث انس با قرآن را تحت تاثیر مادر فرا گرفتند.

حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی افزود: حضرت آیت الله خامنه‌ای ۶ سال محضر علامه طباطبایی را درک کردند و در تفسیر قرآن تحت تاثیر استاد خود بودند.

وی گفت: حضرت آیت الله خامنه‌ای را می‌توان محصول سه مکتب شیعی حوزه مشهد، نجف و قم دانست، و سیره حوزوی ایشان هم اشرابی از تعبد حوزه مشهد، عقلانیت حوزه قم و ولایت مداری حوزه نجف است.

دبیر علمی همایش بین المللی حضرت آیت الله خامنه‌ای گفت: تفسیره سوره برائت ایشان در ۷۰۰ صفحه ارائه شده که حاصل زحمت آقای ربانی است.

حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی به سابقه تفسیر آیت الله خامنه‌ای اشاره کرد و افزود: ایشان سال ۱۳۵۸ هفته‌ای یکبار به قم آمده و تفسیر می‌گفتند همچنین رهبر انقلاب سال ۶۰ تا ۶۱ برای پاسداران تفسیر سوره‌های حشر و جمعه، ممتحنه، مجادله را می‌گفتند و سال ۶۹ -۷۰ تفسیر حمد را برای دانشجویان می‌گفته است.

وی بر اهمیت و جایگاه مرجعیت علمی قرآن در اندیشه حضرت آیت الله خامنه‌ای اشاره نمود و اظهار داشت: رهبر انقلاب تصریح دارند که «مساله قرآن و مرجعیت قرآن و رجوع به قرآن و استفهام از قرآن در مسائل گوناگون فکری، عملی، اجتماعی، سیاسی، حکومتی و ... خیلی چیز مهمی است. ما واقعا در این زمینه‌ها کم کاریم».

دبیر کنگره بین المللی اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب بر موضوع جهت دهی به علوم انسانی بر اساس مبانی قرآنی تأکید نمود و با بیان این که علوم انسانی فعلی باید تحولات عمیق و پایداری داشته باشد، یادآور شد: رهبر انقلاب علوم انسانی فعلی را ترجمه قبل و شکل گرفته مبانی اومانیستی و سکولاریستی دانسته‌اند، از طرفی هدایت قرآن را عام و شامل تمام علوم می‌دانند که در مبانی و اهداف تاثیرات بسزایی دارد؛ ایشان ضمن تصریح بر اهمیت بازشناسی علوم انسانی بر اساس قرآن به تولید علوم انسانی قرآن بنیاد تاکید دارند.

حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی سپس به تاثیر این کنگره بر فضای دانشگاهی اشاره کرد و گفت: تاکنون ۲۳۳ پایان نامه ارشد و دکتری در مراکز مختلف تحت تاثیر این کنگره گرفته شده است.

وی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب بر مرجعیت علمی قرآن کریم گفت: براساس تاکیدات رهبر انقلاب دو واحد درس مرجعیت قرآن در برخی دانشگاه‌ها و جامعة المصطفی العالمیه ارائه می‌شود.

حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی در بخش پایانی سخنان خود به اهداف و رویکرد‌های کنگره بین المللی اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت الله خامنه‌ای اشاره کرد و اظهار داشت: بیش از ۱۸۰ مرکز علمی، حوزوی و دانشگاهی در این کار عظیم مشارکت کردند و ۱۶ کارگروه علمی در راستای برگزاری این کنگره هم شکل گرفته است.

وی معرفی کتاب ها، مقالات، پایان نامه‌ها و سایت‌ها مبتنی بر ۷۰۰ ریز موضوع را از جمله دستاورد‌های دبیرخانه این کنگره دانست و اظهار داشت: در این کنگره بیش از ۵۳ نشریه و ۲۲ ملی علمی پژوهشی مقالات برگزیده را چاپ خواهند کرد.

دبیر علمی کنگره بین المللی اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب یادآور شد: ۲۱۱ پیش نشست و ۷۸ کارگاه آموزشی، ۱۵ کرسی مرتبط با کرسی‌های ترویجی نظریه پردازانه در ۳۰ شهر و ۱۵ استان برگزار و ۲ هزار و ۵۰۰ چکیده و حدود  هزار و ۹۰۰ مقاله هم دریافت شده است.

حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی به دریافت مقالات همایش به ۲۱ زبان زنده دنیا اشاره کرد و گفت: در تلاشیم تا این کنگره در شهر‌های متعدد ایران برگزار شود، لذا در داخل کشور شهرهای تهران، قم، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز انتخاب و در خارج از کشور نیز در کشور‌های لبنان و سوریه، هند، افغانستان، پاکستان، اندونزی و برخی از کشور‌های آفریقایی اعلام آمادگی کردند.